Η τροφοβλαστική (Τ. Φ. Ν.) νόσος της κύησης είναι ένα σύνολο διαταραχών που έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την ανώμαλη υπερπλασία του τροφοβλαστικού ιστού και το γενικευμένο οίδημα των χοριακών λαχνών. Η Τρισδιάστατη Έγχρωμη Υπερηχογραφία συμβάλλει στην χαρτογράφηση ακόμα και μικρών περιοχών με νεόπλαστη αγγείωση και αποτελεί την μόνη διαγνωστική μέθοδο στον έλεγχο της διήθησης της νόσου.
[Περιοδικό: ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ, ΤΟΜ 1, ΤΕΥΧ. 4, ΣΕΛ 257 – 262, 2004 – ΚΑΛΜΑΝΤΗΣ Κ.]
Πότε εμφανίζεται
Η τροφοβλαστική νόσος εμφανίζεται στο πρώτο τρίμηνο της κύησης και αποτελείται από ένα ευρύ φάσμα νοσημάτων που έχουν σαν κοινό χαρακτηριστικό την ανώμαλη ανάπτυξη και υπερπλασία του τροφοβλαστικού ιστού, χαρακτηρίζεται δε από γενικευμένο οίδημα των χοριακών λαχνών. Η Τ. Φ. Ν. περιλαμβάνει: 1) Υδατιδώδη μύλη (πλήρη και μερική), 2) διεισδυτική μύλη, 3) χοριοκαρκίνωμα. Τα κύτταρα του τροφοβλαστικού ιστού παράγουν την ορμόνη της εγκυμοσύνης (χοριακή γοναδοτροπίνη H. C. G.) σε ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά.
Παθογένεια
Σε μια υγιή εγκυμοσύνη, το έμβρυο προέρχεται από την γονιμοποίηση ενός ωαρίου από ένα σπερματοζωάριο, παίρνοντας γενετικό υλικό και από το αρσενικό κύτταρο (σπερματοζωάριο) και από το θηλυκό κύτταρο (ωάριο). Στη μερική μύλη κύηση συμβαίνει γονιμοποίηση ενός ωαρίου από δύο σπερματοζωάρια ενώ η πλήρης μύλη κύηση προέρχεται από την γονιμοποίηση (συνένωση) ενός κενού ωαρίου (ωαρίου χωρίς γενετικό υλικό) από ένα σπερματοζωάριο.
Η διεισδυτική μύλη είναι υδατιδώδης μύλη που έχει «ξεφύγει» από το έσω πέταλο της μήτρας (ενδομήτριο) και προσβάλλει το μυϊκό τοίχωμα της μήτρας.
Το χοριοκαρκίνωμα είναι ένα από τα πιο κακοήθη νεοπλάσματα που προσβάλλει τη γυναίκα και καθίσταται στους πνεύμονες, στο ήπαρ και στον εγκέφαλο.
Διάγνωση της τροφοβλαστικής νόσου
Η διάγνωση βασίζεται στα συμπτώματα της γυναίκας, στην ιδιαίτερα αυξημένη τιμή της χοριακής γοναδοτροπίνης και στις απεικονιστικές μεθόδους. Αυτές είναι:
1. Η μαγνητική τομογραφία: εξέταση με διαγνωστική ακρίβεια. Συνδυάζεται με ιδιαίτερη οικονομική επιβάρυνση και ταλαιπωρία της ασθενούς.
2. Το έχρωμο διακολπικό υπερηχογράφημα δύο διαστάσεων (συμβατικό). Με την εξέταση αυτή απεικονίζεται το τοπικό οίδημα των χοριακών λαχνών, η τοπική υπερπλασία της τροφοβλάστης (δίκην «νιφάδων χιονιού») και η ύπαρξη εμβρυϊκού ιστού. Το έμβρυο στη μύλη κύηση παρουσιάζει σοβαρού βαθμού βραδύτητα ανάπτυξης και μείζονες συγγενείς ανωμαλίες. Το μειονέκτημα της υπερηχογραφικής αυτής μεθόδου είναι ότι δεν μπορεί να ανιχνεύσει μικρές περιοχές υπερπλαστικού τροφοβλαστικού ιστού και να διαγνώσει με ακρίβεια πιθανή μετάσταση της νόσου.
3. Τρισδιάστατη Power Doppler υπερηχογραφία. Η νέα αυτή τεχνική οδήγησε στην πληρέστερη μορφολογική απεικόνιση του τροφοβλαστικού όγκου στην εκτίμηση του μεγέθους του σε σχέση με την κοιλότητα της μήτρας και τους παρακείμενους ιστούς και τέλος στην ανίχνευση νεόπλαστων αγγείων για τον έλεγχο της διασποράς της νόσου. [Περιοδικό ΥΠΕΡΗΧΟΓΡΑΦΙΑ, Τομ. 1, Τευχ. 4, σελ 257 – 262, 2004 – ΚΑΛΜΑΝΤΗΣ Κ.]
Συχνότητα
Η υδατιδώδης μύλη συμβαίνει 1:200 κυήσεις στις Η.Π.Α., στην Ελλάδα 1:500 ενώ στην Άπω Ανατολή και στις τροπικές χώρες είναι 1:120 κυήσεις.
Η διεισδυτική μύλη εμφανίζεται στο 16% των περιπτώσεων και το χοριοκαρκίνωμα απαντάται σε ποσοστό 2,5%.
Αιτιολογία
Η αιτιολογία είναι άγνωστη. Σαν αιτιολογικοί παράγοντες, όμως, έχουν ενοχοποιηθεί το ιστορικό των αυτόματων αποβολών, η ηλικία της γυναίκας (τεκνοποίηση πριν τα 16 έτη ή μετά τα 40 έτη), η ομάδα αίματος, η εξωσωματική γονιμοποίηση, οι διαιτητικές συνήθειες καθώς επίσης και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι γυναίκες που είχαν τροφοβλαστική νόσο σε προηγούμενη κύηση επανεμφανίζουν την νόσο σε ποσοστό 10% – 15%.
Με τι συμπτώματα εμφανίζεται η τροφοβλαστική νόσος;
Η γυναίκα προσέρχεται στον ιατρό με έντονα τα συμπτώματα της κύησης, ναυτία, υπερέμεση και πόνο χαμηλά στην κοιλιά και αιμορραγία. Κατά τη γυναικολογική εξέταση, ο ιατρός ψηλαφεί τη μήτρα, η οποία συνήθως εμφανίζει μέγεθος μεγαλύτερο του αναμενόμενου σχετικά με την ηλικία κύησης της γυναίκας. Στις περιπτώσεις γυναικών με χοριοκαρκίνωμα, οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν δύσπνοια και νευρολογικά συμπτώματα λίγες εβδομάδες ή μήνες και μερικές φορές 10 – 15 χρόνια μετά την τελευταία εγκυμοσύνη. Μεγάλος κίνδυνος να εμφανισθεί το χοριοκαρκίνωμα υπάρχει μετά από μύλη κύηση σε περίπτωση διακοπής κύησης ή ενδομήτριας κύησης.
Συμπερασματικά, το διαγνωστικό πρόβλημα που τίθεται στην τροφοβλαστική νόσο της κύησης είναι ο έλεγχος της διασποράς της νόσου στο μυϊκό τοίχωμα της μήτρας. Η τρισδιάστατη υπερηχογραφία είναι εξέταση εφάμιλλη της μαγνητικής τομογραφίας χωρίς όμως ταλαιπωρία της ασθενούς και ιδιαίτερης οικονομικής επιβάρυνσης και με άμεση και χωρίς χρονική καθυστέρηση εξαγωγή συμπερασμάτων. Αποτελεί ίσως τη μόνη διαγνωστική μέθοδο για να τεθεί η διάγνωση της τροφοβλαστικής νόσου και η τυχόν μεταστατική νόσος.
Θεραπεία
Αφού εντοπιστεί και σταδιοποιηθεί η νόσος με τον παρακλινικό και απεικονιστικό έλεγχο, γίνεται εκκενωτική απόξεση της μήτρας, απομάκρυνση του τροφοβλαστικού ιστού και μέτρηση της ορμόνης β-χοριακής σε τακτά χρονικά διαστήματα μέχρι μηδενισμού της. Η θεραπευτική αντιμετώπιση όταν η νόσος έχει προχωρήσει (διεισδυτική μύλη – χοριοκαρκίνωμα) γίνεται με την χορήγηση χημειοθεραπευτικών συσκευασμάτων (μεθοτρεξάτη) με σχεδόν άριστα αποτελέσματα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, γίνεται αφαίρεση της μήτρας (υστεροκτομία), λόγω μη ανταπόκρισης στην χημειοθεραπεία ή λόγω έντονης αιμορραγίας.
Πότε μπορεί η γυναίκα να έχει επόμενη κύηση;
Μετά από έναν χρόνο. Επειδή υπάρχει μικρή πιθανότητα υποτροπής της νόσου στο πρώτο τρίμηνο της κύησης, κρίνεται απαραίτητος ενδελεχής απεικονιστικός έλεγχος με την τρισδιάστατη υπερηχογραφία.