Τι είναι τοκετός;
Είναι η έξοδος του εμβρύου από το σώμα της μητέρας. Ο τοκετός μπορεί να είναι είτε φυσιολογικός (το παιδί γεννιέται με το κεφάλι προς τα κάτω – κεφαλική προβολή) είτε απαιτείται χειρουργική επέμβαση – καισαρική τομή. Πρέπει να τονισθεί ότι η καισαρική τομή γίνεται όταν συντρέχουν σοβαροί λόγοι ή υπάρχουν ενδείξεις παθολογικές είτε από τη μητέρα είτε από το έμβρυο που απαιτούν την άμεση διεκπεραίωση του τοκετού.
Διάρκεια τοκετού
Κανείς δεν μπορεί να καθορίσει το χρονικό διάστημα του τοκετού το οποίο κυμαίνεται συνήθως από 1 ώρα έως και 8 ώρες. Η διάρκειά του εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Αυτοί είναι παράγοντες που αφορούν τη μητέρα, όπως: α) γέννηση πρώτου παιδιού ή δεύτερου (πολυτόκος), οι διαστάσεις της λεκάνης της, η σύσταση του τραχήλου της μήτρας (σκληρός ή μαλακός), η ύπαρξη συσπάσεων (ωδίνες) και β) το σωματικό βάρος και τις διαστάσεις του εμβρύου.
Πώς καταλαβαίνει η έγκυος ότι ξεκινάει ο τοκετός;
Κάθε έγκυος, συνήθως πριν την πιθανή ημερομηνία γέννησης του παιδιού της, μπορεί να νιώσει διάφορα συμπτώματα που θα την κινητοποιήσουν άμεσα για το ότι ξεκινάει η διαδικασία του τοκετού. Αυτά τα συμπτώματα είναι: οι συσπάσεις της μήτρας (ωδίνες), οι οποίες αποκτούν διάρκεια και περιοδικότητα (δηλαδή επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα), η παρουσία υγρού (αμνιακού – ρήξη θυλακίου) που εξέρχεται από τον κόλπο και τέλος η ύπαρξη βλέννας με πρόσμειξη μικρής ποσότητας αίματος. Σε αυτές τις περιπτώσεις πρέπει άμεσα να ειδοποιηθεί ο γυναικολόγος.
Στάδια τοκετού
Ο φυσιολογικός τοκετός χωρίζεται σε 3 στάδια:
1ο στάδιο – διαστολή του τραχήλου
Οι περιοδικές συσπάσεις της μήτρας, με ένταση και συχνότητα στην αρχή μικρή και στη συνέχεια ολοένα και μεγαλύτερη, οδηγούν στην προοδευτική διαστολή («άνοιγμα») του τραχήλου. Το τελικό αποτέλεσμα στο στάδιο αυτό είναι η πλήρης διαστολή του τραχήλου.
2ο στάδιο – κάθοδος του εμβρύου
Με την κάθε σύσπαση της μήτρας, το έμβρυο, εκτελώντας μια αυτοματοποιημένη κίνηση περιστροφής, δίκην «βίδας» κατεβαίνει από την μήτρα στον τράχηλο και μετά στον κόλπο. Με τις οδηγίες του ιατρού και της μαίας, η έγκυος εξωθεί – δηλαδή σφίγγεται, βοηθώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο την κάθοδο του εμβρύου – και έτσι το κεφάλι του εμβρύου καταλήγει στο άνοιγμα των χειλέων του αιδοίου. Σε αυτή τη χρονική στιγμή, εκτελείται η περινεοτομία («κόβεται το δέρμα και οι ιστοί στο κάτω τμήμα των χειλέων του αιδοίου). Δεν είναι πάντα απαραίτητη, ιδίως σε γυναίκες που ήδη έχουν γεννήσει ένα παιδί. Η περινεοτομία γίνεται προκειμένου να επιτευχθεί γρηγορότερα και λιγότερο τραυματικά η έξοδος του εμβρύου. Κατόπιν, ο ιατρός «κόβει» τον ομφάλιο λώρο μεταξύ μητέρας και νεογνού και το νεογνό τοποθετείται σε ειδικό χώρο για την περαιτέρω φροντίδα και φύλαξη.
3ο στάδιο – έξοδος του πλακούντα
Το τελευταίο στάδιο του φυσιολογικού τοκετού χαρακτηρίζεται από την έξοδο των προϊόντων της κύησης, δηλαδή του πλακούντα και των υμένων που περιβάλλουν το έμβρυο, όταν αυτό βρίσκεται μέσα στη μήτρα. Κατόπιν ελέγχεται ο κόλπος, ο τράχηλος της γυναίκας για τυχόν τραυματισμούς. Ακολουθεί αποκατάσταση των τυχόν τραυματικών επιφανειών και συρραφή της περινεοτομίας.