Η συμπεριφορά των ανθρώπων πριν και κατά τη γέννησή τους είναι αντικείμενο έρευνας πολλών επιστημόνων τα τελευταία τριάντα χρόνια, μελετώντας τη σταθερή αλληλεπίδραση μεταξύ μητέρας και παιδιού.
Αφορμή για μελέτη δόθηκε από την ανησυχία των μητέρων για την επίδραση που μπορεί να έχει ο αποχωρισμός τους με το νεογνό αμέσως μετά τη γέννηση. Αυτός ο ζωτικής σημασίας δεσμός ξεκινάει από την κύηση και γίνεται σταδιακά πιο δυνατός όταν η γυναίκα παρακολουθείται τακτικά, πληροφορείται και υποστηρίζεται συναισθηματικά από τον γυναικολόγο και τη μαία της κατά τη διάρκεια της κύησης και του τοκετού. Με την κάλυψη αυτών των αναγκών της εγκύου, έχει ξεκινήσει να εκπληρώνεται από τη μεριά της μητέρας αυτός ο δεσμός, συνεχίζοντας με τη μεταφορά και την ολοκλήρωση από το έμβρυο.
Η σχέση αυτή αρχίζει ακόμα και πριν από τη σύλληψη, αναπτύσσεται κατά την κύηση και εδραιώνεται κατά τη διάρκεια του τοκετού και της λοχείας. Η αρχική αντίδραση της μητέρας στη θέα του νεογέννητου εξαρτάται κυρίως από τη συναισθηματική της κατάσταση εκείνη τη στιγμή. Σήμερα συνηθίζεται το νεογνό αμέσως μετά τη γέννησή του να τοποθετείται από τη μαία στην αγκαλιά της μητέρας του, οπότε η διαδικασία αυτή δρα ευεργετικά στο να χαλαρώνει και εκείνη και το νεογνό.
Στη συνέχεια, εάν αφήσουμε το νεογνό μπρούμυτα πάνω στην κοιλιά της μητέρας του, μετά από 1- 2 λεπτά θα αρχίσει να αναζητεί τους μαστούς και χρειάζεται περίπου 10 – 12 λεπτά ώσπου να φτάσει τους μαστούς και να πιάσει τη θηλή. Το νεογνό οδηγείται από το φυσικό ένστικτο πού λειτουργεί προς όφελος όχι μόνο του ιδίου αλλά και της μητέρας η οποία, εκτός από τη χαρά, τον ενθουσιασμό και την ευχαρίστηση που αισθάνεται με τον θηλασμό, ταυτόχρονα, θηλάζοντας, παράγει περισσότερη ποσότητα οξυτοκίνης, ορμόνης η οποία βοηθάει τη μήτρα να επανέλθει στην αρχική της κατάσταση. Εκτός από την οξυτοκίνη, με τον θηλασμό εκκρίνονται και ενδορφίνες, ορμόνες που συντελούν στην ηρεμία μητέρας και νεογνού και στην ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας του θηλασμού.
Εάν το νεογνό τοποθετηθεί σύντομα στην αγκαλιά της μητέρας του αμέσως μετά τη γέννησή του, αυτό θα βοηθήσει να σταθεροποιηθεί γρηγορότερα η ανάπτυξη και η θερμοκρασία του. Όταν η μητέρα φέρει το νεογνό στην αγκαλιά της, αυτό είναι αρκετά κοντά για να τη διακρίνει και να την κοιτάξει στα μάτια, διότι το νεογνό μπορεί να διακρίνει σε απόσταση 20 – 23 εκατοστών. Η οπτική επαφή μητέρας – νεογνού – πατέρα θεωρείται σήμερα από τους ισχυρότερους παράγοντες που μπορούν να ενισχύσουν τον δεσμό της οικογένειας.
Οι αισθήσεις του νεογνού στη δημιουργία του πρώιμου δεσμού
Η όραση, η ακοή και η όσφρηση είναι αισθήσεις που λειτουργούν στο νεογνό αμέσως μετά τη γέννησή του.
Το μωρό μου βλέπει όπως έξω;
Τα νεογέννητα δεν μπορούν να εστιάσουν πολύ καλά, η οπτική τους ευαισθησία είναι 20 – 30 φορές μικρότερη των ενηλίκων. Επίσης, το μωρό δεν διακρίνει εύκολα τα χρώματα τις πρώτες μέρες της ζωής του και δεν του αρέσει το έντονο φως. Σιγά – σιγά, η όραση του μωρού βελτιώνεται, για παράδειγμα στον 4ο μήνα περίπου, είναι σε θέση να ξεχωρίσει ένα θλιμμένο από ένα χαρούμενο πρόσωπο.
Το μωρό μου ακούει όλους τους ήχους γύρω του;
Μετά τον τοκετό, το νεογνό αναγνωρίζει όλους τους ήχους που άκουγε μέσα στη μήτρα. Από τη μία δεν μπορεί να εντοπίσει την πηγή του ήχου, από την άλλη όμως αντιδρά στους διάφορους ήχους κινώντας τα άκρα του ή κλαίγοντας. Κατά βάση το ηρεμούν τα νανουρίσματα, η ήπια φωνή όπως επίσης και η απαλή μουσική. Το νεογνό αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του, γι αυτό είναι σημαντικό να του μιλάτε ή να του τραγουδάτε, για να καταλαβαίνει ότι βρίσκεστε κοντά του και να ηρεμεί.
Το μωρό μου μυρίζει;
Το νεογέννητό σας, ακριβώς επειδή έχει ξεκινήσει να αναπτύσσει την όσφρησή του από την ενδομήτρια ζωή του ακόμη και έχει κρατήσει τις πληροφορίες αυτές και μετά τη γέννησή του, συναντά την πρώτη οσμή στο μητρικό γάλα.
Μέσω της οσμής, το μωρό βρίσκει το στήθος και αυτό βοηθάει τους πρώτους θηλασμούς. Επίσης αναπτύσσει ταχύτατα το εύρος των οσμών του μυρίζοντας το δέρμα σας ή το άρωμά σας. Όλα αυτά έχουν πολύ σημαντικό ρόλο γιατί βοηθούν το μωρό να στραφεί σε εσάς όταν αισθάνεται μοναξιά. Το άρωμά σας δίπλα του το κάνει να χαλαρώνει αυτόματα. Τέλος, η μυρωδιά του σε ένα λούτρινο παιχνίδι ή σεντόνι μπορεί να το καθησυχάσει.